تا حالا فکر کردی یه عطر خوشبو ممکنه از چه ماده عجیبی ساخته شده باشه؟ عطرسازها برای ساخت ترکیب‌های منحصربه‌فرد، سراغ موادی می‌رن که شاید باورت نشه. بعضیاشون از دل طبیعت میان، بعضیاشون از بدن حیوانات، و بعضی‌هاشون هم حاصل بازی شیمیایی توی آزمایشگاه‌ها هستن!
🐋 آمبرگریس (Ambergris) – استفراغ نهنگ خاکستری!
آمبرگریس یا عنبر سائل، ماده‌ای مومی شکل و خوشبو است که از دستگاه گوارش نهنگ عنبر (sperm whale) تولید می‌شود. این ماده پس از دفع توسط نهنگ و گذر زمان در دریا، به ماده‌ای گران‌بها و معطر تبدیل می‌شود که در عطرسازی کاربرد دارد.
- ماده‌ای مومی و خاکستری که از دستگاه گوارش نهنگ نر خارج می‌شه
- بعد از مدتی شناور بودن در دریا، به یکی از گران‌ترین و خوش‌بوترین مواد پایه درعطرسازی تبدیل می‌شه
- رایحه‌ای گرم، شیرین و دریایی می‌ده
- استفاده در عطرهای نیش و سلطنتی مثل Creed Aventus
🦨مشک (Musk) – از غده‌ی آهوی نر
ریشه واژه مشک، کلمه عربی مسک است که به مادهء خوشبو و خوش رایحه اطلاق می شود مشک در عطرسازی به عنوان رایحه پایه مورد استفاده قرار می گیرد. این ماده خوش رایحه اگر از نوع حیوانی باشد از غده یا کیسه ای در بدن جنس نر بعضی از حیوانات مثل آهوی ختن، موش آبی و اردک استرالیایی استخراج می شود.مشک حیوانی رایحه ای شیرین دارد و از ماندگاری بالایی برخوردار است لذا در گذشته و حال در مورد استقبال عطرسازان و طرفداران عطر بوده است.
- در گذشته از ترشحات غده‌ی آهوی نر تبتی استفاده می‌شد
- امروزه نسخه‌های سنتتیک (مصنوعی) با همون بو تولید می‌شوند
- رایحه‌ای گرم، حیوانی، و بسیار تحریک‌کننده
- پایه‌ی اصلی بسیاری از عطرهای زنانه و مردانه با ماندگاری بالا
🐐 کاستوریوم (Castoreum) – از غده‌ی سگ‌آبی!
کاستوریوم نام ماده ی حاصل ترشحات حیوان بیدستر هست. برخی منابع برای راحتی کار اون رو سگ آبی صدا میکنن،هر دو جنس نر و ماده این حیوان دارای یک جفت کیسه در نزدیکی مقعد، در ناحیه زیرشکمی، دارن که با اضافه کردن ترشحات این کیسه ها با ادرارشون، حدود و قلمرو خودشون رو مشخص میکنن. مایعی موم مانند و زرد رنگ که در عین حال به این حیوان کمک میکنه تا موهای تنش ضد آب بمونه و اون رو در مقابل سرمای آب ایمن نگه داره.
- ماده‌ای چرب و قهوه‌ای‌رنگ که از غده‌ی زیر دُم سگ آبی استخراج می‌شه
- بویی چرم‌مانند، دودی و حیوانی داره
- در عطرهای چرمی، کلاسیک و عمیق به‌کار می‌ره
🦌سیوت (Civet) – ترشحات یک گربه وحشی
گربه زباد ماده، برای نشانه‌گذاری وتعیین قلمرو خود ماده‌ای روغنی و بد بو از غده‌های نزدیک به اندام تولید مثل خود ترشح می‌کند. این ماده با غلظت بالا که به مشک زباد یا غالیه معروف است، برای انسان چندان خوشایند نیست ولی با چند بار رقیق کردن، به رایحه‌ای مشک مانند و دلپذیر تبدیل می‌شود. این گربه‌ها در هر هفته حدود 4 گرم مشک را در حیات وحش ترشح می‌کنند و این مشک توسط انسان‌ها برای ساخت عطرهای گران قیمت جمع آوری می‌شود.
- ماده‌ای روغنی که از حیوانی شبیه به گربه، به نام «سیوت» گرفته می‌شه
- بویی تند، نافذ و گرم داره که بعد از ترکیب شدن با رایحه‌های دیگه، جذاب می‌شه
- امروزه هم با نسخه‌های آزمایشگاهی جایگزین شده
🥩ایندول (Indole) – رایحه‌ی گل یا… گوشت فاسد؟
ایندول در عطرها به عنوان یک ترکیب شیمیایی با بویی خاص توصیف می‌شود که می‌تواند به دو شکل متناقض ظاهر شود: در غلظت‌های پایین، به عطرها عمق و پیچیدگی می‌بخشد و بویی شبیه به یاسمن یا مشک ایجاد می‌کند، اما در غلظت‌های بالا، بویی شبیه به مدفوع یا بوی تند دارد. ایندول به طور طبیعی در برخی گل‌ها مانند یاسمن و در بدن انسان وجود دارد.
- به‌صورت طبیعی در گل یاس و برخی گیاهان دیگه هست
- در غلظت پایین، رایحه‌ی گلی و ملایم داره
- در غلظت بالا، بویی شبیه گوشت فاسد یا بدن عرق‌کرده!
- ولی در کنار رایحه‌های گلی، عمق و واقع‌گرایی خاصی می‌ده
🍄قارچ و خزه درختی – رطوبت و خاک جنگل!
رایحه قارچ و خزه درختی (به ویژه خزه بلوط) در عطرسازی، ترکیبی از حس خاکی، چوبی و کمی شیرین است که به عطرها عمق و پیچیدگی می‌بخشد. خزه بلوط به دلیل رایحه منحصربه‌فردش، یک عنصر کلیدی در بسیاری از عطرها به شمار می‌رود و به عنوان یک تثبیت‌کننده عمل می‌کند و باعث ماندگاری بیشتر عطر می‌شود
- اوکموس (Oakmoss) یکی از رایج‌ترین مواد در عطرهای مردانه‌ست
- بویی مرطوب، چوبی، خاکی و تیره ایجاد میکنه
- حس حضور در دل یک جنگل بارونی رو القا میکنه
- استفاده در عطرهای کلاسیک مثل Chanel Pour Monsieur
🧂نمک و فلز – رایحه‌ی مدرن و صنعتی
رایحه‌های نمکی و فلزی در عطرسازی حس تازگی و شور و نشاط را به عطرها القا می‌کنند. این نت‌ها اغلب در عطرهای دریایی، آروماتیک و حتی برخی عطرهای چوبی به کار می‌روند تا حس دریا، صخره‌های ساحلی یا حتی حس خنکی و تمیزی را تداعی کنند.
- بعضی عطرها رایحه‌ای از آهن، فلز داغ یا نمک دریا رو تقلید می‌کنند
- حس خنکی، تمیزی یا مینیمالیستی ایجاد می‌کنند
- مثال: Juliette Has a Gun – Not a Perfume با نت‌های خنثی و خالص
🧬مولکول‌های سنتتیک خاص – بوی «نامرئی» ولی ماندگار
مولکول‌های سنتتیک مولکول‌هایی هستند که با استفاده از ترکیبات شیمیایی در آزمایشگاه تولید می‌شوند. این مولکول‌ها می‌توانند بوهای خاصی را تولید کنند که مشابه بوهای طبیعی هستند یا بوهای جدیدی را ایجاد می‌کنند که در طبیعت وجود ندارند. رایحه‌های مولکول‌های سنتتیک خاص، اغلب به جای ترکیبات طبیعی در عطرها به کار می‌روند. این مولکول‌ها می‌توانند بوهای متنوعی از جمله بوی مشک، کهربا، چوب و حتی بوی گل‌ها و میوه‌ها را تقلید کنند، بدون اینکه نیاز به استخراج از منابع طبیعی داشته باشند.
- مواد مصنوعی مثل Iso E Super یا Ambroxan، رایحه‌ای ملایم و فضایی ایجاد میکنن
- توسط همه حس نمی‌شن اما اثر عمیق و جذابی روی اطرافیان دارند
- معروف‌ترین نمونه: Molecule 01 by Escentric Molecules
✅جمع‌بندی:
دنیای عطرسازی پر از شگفتی و جسارته! خیلی از رایحه‌هایی که امروز دوست داریم، از مواد اولیه‌ای ساخته شدن که در نگاه اول عجیب، حتی چندش‌آور به‌نظر می‌رسن ولی وقتی خوب ترکیب می‌شن، نتیجه اش شگفت‌انگیزه.
